Lật lại hồ sơ những vụ án gây chấn động ở Hà Giang từ trước đến nay không thể không nhắc tới các vụ thảm sát ở huyện Yên Minh cách đây vài năm về trước. Đó là thời điểm cuối năm 2006 và năm 2007. Nhiều gia đình bị giết chết cả nhà, rồi bị cướp đi những đứa trẻ.
Điểm chung giữa những gia đình xấu số là họ đều có con trai dưới 6 tuổi, khôi ngô, lanh lợi. Chỉ mục đích bắt cóc trẻ em mà hung thủ đã nhẫn tâm giết chết dã man cả gia đình họ. Biết bao nhiêu con người, biết bao nhiêu gia đình đã rơi vào cảnh chết chóc, tan vỡ vì nạn "giết người, cướp người".
Những vụ giết người đó diễn ra trong một khoảng thời gian khá dài nên đã gây hoang mang cực độ cho người dân địa phương đặc biệt là những bản vùng cao giáp biên thuộc huyện Yên Minh. Do tính chất nghiêm trọng của các vụ án, lực lượng Công an tỉnh Hà Giang đã được huy động một cách tối đa để giăng bẫy, vây bắt những tên hung thủ.
Việc điều tra vụ án gặp rất nhiều khó khăn vì đầu mối mà các chiến sĩ cảnh sát có được vô cùng ít và mỏng. Tuy nhiên, kết hợp cùng lực lượng Biên phòng, công an nước bạn, các chiến sĩ hình sự công an Hà Giang đã từng bước điều tra làm rõ những vụ thảm sát, góp phần giữ gìn bình yên, trật tự cho người dân vùng cao biên giới nơi đây.
Cơn ác mộng dài ngày của người dân huyện Yên Minh lần đầu tiên xảy ra vào đêm 10/12/2006 tại địa phận thôn Cháng Lộ, xã Sủng Cháng. Gia đình Pà Giáo vốn sống tại một điểm đất cao của thôn, cách khu vực giáp biên không xa. Giáo có hai người con, đứa con trai lớn tên Giàng Mí Pó lên 7 tuổi và Giàng Thị Máy lên 6 tuổi.
Ngày 10/12, gia đình Giáo vẫn sinh hoạt và đi ngủ đúng giấc như mọi ngày. Tuy nhiên, khi đến đêm, gia đình Giáo choàng tỉnh vì có 4, 5 tên bịt kín mặt đột nhập. Chưa kịp định hình việc gì đã xảy ra, những tên đột nhập đã dùng dao, kiếm chém Giáo xối xả.
Thấy vậy, vợ Giáo là Cháng Thị Chúa đã chạy ra ngoài kêu cứu nhưng những tên sát nhân đã đuổi kịp và chém chết ngay giữa lưng chừng đồi. Sau khi đã giết chết vợ chồng Giáo, nhóm đột nhập đã bắt cháu Pó và Máy rồi chạy về phía biên giới. Được một đoạn, chúng bắt đầu kiểm tra hai cháu bé, phát hiện cháu Máy là con gái nên đã vứt lại giữa đường.
Sự việc diễn ra trong đêm tối lại giữa một vùng đất hoang vu nên người trong bản, xã không ai hay biết. Cho đến tận ngày hôm sau, một người dân làng phát hiện ra thì mới báo cho cơ quan công an. Tổ trinh sát của Phòng PC45, Công an Hà Giang đã ngay lập tức có mặt để nắm bắt hiện trường và triển khai việc tìm hai cháu bé.
Cháu Máy được tìm thấy ngay trong ngày hôm đó. Qua những thông tin cháu Máy cung cấp, tổ điều tra đã đưa ra nhận định về một vụ giết người cướp trẻ em nghiêm trọng. Đây là vụ án giết người cướp trẻ em lần đầu tiên tại địa bàn Hà Giang cũng như trên cả nước. Chính vì điều này mà các trinh sát xác định phải nhanh chóng lần tìm ra những manh mối để tìm ra tung tích hung thủ.
Trong lúc Phòng PC45 đang điều tra vụ án nhà Giáo thì thôn Nà Coóng, xã Bạch Đích lại xảy ra chuyện. Rạng sáng ngày 27/2/2007, một nhóm người bịt mặt đã đột nhập vào gia đình anh Vàng Chứ Say giết chết vợ chồng anh rồi cướp đi 3 bé trai là Tính, Lình và Ly. Chỉ riêng mẹ Say là không bị chúng giết nhưng cũng trọng thương. Vụ việc này diễn ra khiến cho lực lượng điều tra lúc đó vô cùng bất ngờ.
Khi công tác điều tra vụ án trước chưa có nhiều kết quả thì vụ án tiếp theo lại xảy ra. Hai vụ án thương tâm cùng xảy ra trong một thời gian ngắn lại cùng ở một khu vực đã khiến cho quần chúng nhân dân vô cùng hoang mang, lo sợ. Rất nhiều người đã không dám đi ra ngoài vào buổi đêm. Đời sống nhân dân ở huyện Yên Minh bị đảo lộn, ai nấy đều sợ nhóm bịt mặt sẽ đột nhập vào gia đình mình.
Nắm bắt các thông tin từ vụ án diễn ra ở gia đình Say, chắp nối với các tình tiết từ vụ nhà Giáo, tổ điều tra khi đó đã phần nào xác định, hung thủ trong cả hai vụ án chỉ là một. Điều cần làm lúc này là phải nhanh chóng tìm ra manh mối nhóm hung thủ bên cạnh đó cũng phải triển khai kế hoạch bảo vệ người dân để tránh những trường hợp xấu nhất xảy ra.
Công tác điều tra cả hai vụ án được triển khai một cách đồng bộ với nhiều mũi trinh sát khác nhau. Ban giám đốc Công an tỉnh đã huy động tối đa lực lượng của ngành cùng vào cuộc để bóc gỡ vụ án phức tạp và ghê rợn.
Tội ác kinh hoàng lộ diện
Công tác điều tra đang diễn ra một cách khẩn trương thì ngày 26/6/2007, chính quyền xã Hữu Vinh lại thông báo tin về một vụ thảm sát tại thôn Nà Hảo. Người phát hiện ra sự việc là một cán bộ phụ nữ khi đang đi tuyên truyền, vận động sinh đẻ có kế hoạch.
Sáng 26/6, khi đến nhà anh Nguyễn Văn Công, chị cán bộ phụ nữ đã choáng váng khi nhìn thấy cảnh tượng máu vương vãi khắp nhà. Anh Công bị đâm chết nằm giữa nhà, còn chị Chảo Thị Mẩy vợ anh thì nằm bất động trên giường. Người bác ruột của Công đã rất già nhưng cũng bị giết ngay cạnh bếp. Lực lượng điều tra nhanh chóng có mặt tại hiện trường để xử lý.
Phát hiện chị Mẩy chưa chết nên người dân cùng với công an đã nhanh chóng đưa đi đến bệnh viện cấp cứu. Tuy nhiên, do vết thương quá nặng nên chị đã chết vào ngày hôm sau mà không thể khai báo được lời nào về sự việc. Sau khi xuống tay sát hại cả nhà, nhóm sát thủ đã cướp đi hai đứa con trai của anh Công là Nguyễn Văn Nghiệp, 4 tuổi và Nguyễn Văn Ngần, 2 tuổi.
Sự việc diễn ra tại gia đình anh Công đã khiến cho tổ trinh sát điều tra cảm thấy rất bàng hoàng. Sự hoang mang của người dân bị đẩy lên cao cực độ. Ngay lúc này, Ban giám đốc Công an tỉnh họp khẩn cấp đưa ra những kế hoạch tức thời để nhanh chóng truy bắt đối tượng.
Thứ nhất, triển khai trinh sát xuống cắm chốt ở từng bản ở vùng giáp biên, lập chốt chặn, kiểm tra ở những nút thắt giao thông. Việc thứ hai là phải nhanh chóng tìm ra manh mối của cả ba vụ án để lần ra dấu vết.
Việc nữa là phải tuyên truyền đến bà con vùng gần biên giới nâng cao cảnh giác, tự phòng vệ, đặc biệt những gia đình có con trai dưới 6 tuổi phải cực kỳ cẩn trọng, nếu có thể nên sơ tán đi đến nơi khác để đảm bảo an toàn. Bên cạnh đó, lực lượng điều tra đã liên hệ với lực lượng Biên phòng rồi công an Trung Quốc để cùng phối hợp điều tra. Tất cả các việc này phải được triển khai đồng bộ để giăng bắt nhóm đối tượng.
Đến ngày 16/9/2007, tại thôn Xín Chải, xã Phũ Lũng, gia đình anh Thào Nỏ Pao lại bị đột nhập. Nhóm đối tượng bịt mặt đột nhập vào nhà anh Pao. Tuy nhiên, do đã cảnh giác từ trước, vợ chồng anh Pao đã chuẩn bị vũ khí để chống trả nhưng không thể nào chống lại được nhóm hung thủ. Sau khi giết người, chúng lại cướp đi hai đứa trẻ. Lực lượng điều tra nhanh chóng có mặt tại nhà anh Pao và triển khai công tác truy bắt các đối tượng.
Nắm rõ được hướng đi của nhóm sát thủ, phía lực lượng biên phòng của Trung Quốc đã lập kế hoạch phục kích ở khu vực giáp ranh giữa hai nước, địa điểm nơi các hung thủ sẽ đi qua. Không nằm ngoài dự đoán, nhóm đối tượng đã bị bắt giữ khi chuẩn bị đưa các cháu bé đi giao cho đầu mối bên kia.
Từ việc bắt giữ được các đối tượng đó, tổ điều tra cũng nhanh chóng xác định được những hung thủ liên quan phía Việt Nam là Chảo Mí Lềnh, Sùng Mí Thò, Mua Mí Say, ở xã Thắng Mố, huyện Yên Minh. Trong vụ án này, Lềnh, Thò, Say... đóng vai trò chỉ điểm cho đối tượng nước ngoài vào hành sự.
Ngoài việc bắt giữ các đối tượng, công an Hà Giang cũng phối hợp cùng công an Trung Quốc tìm ra tung tích các cháu bé đã bị bắt cóc trong những vụ án khác để trao trả về gia đình. Chuyên án điều tra các vụ giết người, cướp trẻ em thành công trong sự cố gắng của rất nhiều lực lượng của cả phía Việt Nam và nước bạn.